Apa itu Trauma?
Trauma ialah istilah yang digunakan untuk menggambarkan peristiwa atau pengalaman yang menyedihkan atau mengganggu yang mempunyai kesan psikologi yang berkekalan. Kesan ini boleh memberi kesan yang besar kepada kesejahteraan mental dan emosi seseorang.
Peristiwa trauma boleh datang dalam pelbagai bentuk, termasuk kemalangan, bencana alam, keganasan fizikal, penderaan seksual, kehilangan seseorang, peperangan atau pengalaman lain yang melibatkan ancaman terhadap kehidupan atau integriti seseorang.
Dengan rawatan yang betul dan sokongan sosial terutamanya melalui terapi trauma ramai orang boleh mengatasi kesan negatif ini, mengalami kualiti hidup yang lebih baik dan bergerak ke arah penyembuhan.
Dari segi psikologi, trauma sering merujuk kepada tindak balas atau akibat jangka panjang pengalaman traumatik.
Individu yang pernah mengalami trauma mungkin mengalami kecelaruan stres pascatrauma (PTSD), kecelaruan ini dicirikan oleh gejala-gejala seperti ulang kembali (flash back), mimpi buruk, kebimbangan yang berlebihan, gangguan tidur dan perubahan tingkah laku.
Trauma Kompleks
Trauma kompleks adalah istilah yang digunakan untuk menggambarkan jenis trauma yang berhubungan dengan pengalaman trauma yang berulang, berpanjangan, atau kronik dalam kehidupan seseorang.
Trauma kompleks sering kali bermula sejak zaman kanak-kanak dan berkait dengan hubungan yang tidak aman atau tidak stabil seperti kekerasan dalam rumah tangga, penderaan seksual atau pengabaian.
Gejala-gejala Selepas Trauma
Setelah mengalami trauma, seseorang dapat mengalami pelbagai gejala yang dapat mempengaruhi fizikal, emosi, sosial dan pemikiran mereka.
Beberapa gejala-gejala umum setelah trauma adalah:
- Perubahan emosi yang kuat seperti ketakutan, cepat marah atau kesedihan.
- Ulang kembali terhadap pengalaman yang berkaitan dengan trauma
- Kehilangan minat atau keinginan terhadap aktiviti atau perkara yang sebelum ini diminati atau disukai.
- Mengalami gangguan tidur seperti insomnia atau mimpi buruk.
- Kelampau-waspadaan atau menjadi sangat waspada terhadap bahaya.
- Perubahan sikap seperti berasa bersalah berlebihan, malu atau melihat diri sebagai tidak baik.
- Sukar untuk memberi tumpuan atau perhatian.
- Gangguan fizikal seperti sakit kepala, ketegangan otot, kelesuan atau sakit dada.
Punca dan Jenis Trauma
Trauma boleh disebabkan oleh pelbagai faktor dan berpunca daripada pelbagai peristiwa atau pengalaman yang mencabar.
Berikut adalah beberapa punca atau penyebab trauma yang biasa:
- Kemalangan: Terlibat dalam kemalangan kereta yang teruk, kemalangan di tempat kerja, atau sebarang kejadian yang menyebabkan kecederaan fizikal atau emosi yang serius boleh menyebabkan trauma.
- Penderaan fizikal atau seksual: Mengalami penderaan fizikal atau seksual, sama ada semasa kanak-kanak atau dewasa, boleh menyebabkan kesan trauma yang berpanjangan.
- Bencana alam: Terselamat daripada bencana alam seperti gempa bumi, taufan, banjir, atau kebakaran hutan boleh menyebabkan trauma.
- Keganasan: Menjadi mangsa atau menyaksikan tindakan keganasan seperti serangan, keganasan dalam rumah tangga atau peperangan boleh menyebabkan trauma yang serius.
- Trauma perubatan: Trauma boleh berlaku akibat pengalaman yang melibatkan prosedur perubatan, penyakit serius, atau keadaan yang mengancam nyawa.
- Kehilangan atau kesedihan: Kematian orang tersayang boleh mencetuskan respon trauma.
- Pengabaian atau penyisihan: Pengalaman pengabaian atau penyisihan emosi semasa kanak-kanak atau dewasa boleh menyumbang kepada perkembangan trauma.
- Perkhidmatan tentera: Tugas tentera, pendedahan kepada kawasan perang, atau menyaksikan peristiwa traumatik semasa berkhidmat boleh menyebabkan trauma seperti kecelaruan stres pascatrauma (PTSD).
- Trauma kanak-kanak: Pengalaman buruk semasa kanak-kanak seperti penderaan fizikal, emosi, atau seksual, pengabaian atau kegagalan fungsi keluarga, boleh memberi impak yang mendalam dan berpanjangan terhadap kesejahteraan seseorang.
- Trauma sistemik atau kebudayaan: Trauma juga boleh timbul daripada faktor sistemik atau budaya, seperti penindasan, diskriminasi, rasisme atau hidup dalam persekitaran yang sentiasa mengalami keganasan atau ketidakstabilan.
Perlu diingatkan bahawa pengalaman trauma setiap individu adalah unik, dan kesan trauma boleh berbeza-beza dari individu ke individu.
Trauma boleh dibahagikan kepada 3 jenis iaitu:
- Trauma kompleks
- Trauma emosi
- Trauma sekunder
Bagaimana untuk Pulih daripada Trauma?
Pemulihan daripada trauma adalah suatu proses yang memerlukan masa dan usaha yang berterusan.
Psikoterapi adalah salah satu rawatan yang efektif dalam membantu memulihkan trauma.
Persatuan Psikologi Amerika amat mengesyorkan terapi berikut untuk trauma:
- Terapi tingkah laku kognitif
- Terapi pemprosesan kognitif
- Terapi pendedahan berpanjangan
Selain psikoterapi tradisional, seni ekspresif, seperti penulisan kreatif atau teater, boleh membantu menyembuhkan trauma. Menurut kajian 2019, penulisan ekspresif boleh meningkatkan daya tahan terhadap trauma.
Mendapatkan sokongan daripada individu yang dipercayai seperti keluarga, rakan sejawat, atau ahli profesional kesihatan mental juga boleh membantu.
Bercakap dengan seseorang yang dapat mendengar dan memahami pengalaman anda dapat membantu mengurangkan bebanan emosi.
Beri perhatian kepada keperluan fizikal anda dengan menjaga diet seimbang, tidur yang mencukupi, dan senaman berkala. Menjaga tubuh yang sihat dapat memberi impak positif terhadap kesejahteraan mental anda.